"კორნელის გრაფა".

 ვისაუბროთ სტრატეგიაზე, რომელსაც აქტიური კითხვის მეთოდთან ერთად ვიყენებთ.

მასწავლებლის მოთხოვნა 1 :

 მოსწავლეებს სთხოვს, გადახედონ დასამუშავებელ მასალას. (ტექსტი)

მასწავლებლის მოთხოვნა 2:

 მოსწავლეებმა უნდა დაუსვან საკუთარ თავს კითხვები–რა ვიცი მოცემული საკითხის შესახებ?

რისი სწავლისა და გაგების იმედი მაქვს ტექსტის  წაკითხვის შემდეგ?

 ჩაინიშნონ თავისი პასუხები  ცხრილში   (ვიცი, მინდა  გავიგო,    რა გავიგე)

რა ვიცი მოცემული საკითხის შესახებ	რისი სწავლისა და გაგების იმედი მაქვს ტექსტის წაკითხვის შემდეგ	რა გავიგე (რეფლექსიის დროს)

მასწავლებლის მოთხოვნა 3 : 

მოსწავლეებმა ტექსტის კითხვის პარალელურად უნდა დასვან კითხვები – რა? ვინ?  სად? როდის?  როგორ? რატომ?     და ჩაინიშნონ ინფორმაცია შესაბამის გრაფაში.  მოსწავლეები პირველ ეტაპზე ავსებენ ადგილს პირველადი კომენტარისთვის.

	პირველადი კომენტარი (ფაქტობრივი)	მეორადი კომენტარი (ემოციური, კრიტიკული)
რა?
ვინ?
სად?
როდოს?
როგორ?
რატომ?

მასწავლებლის  მოთხოვნა 4: 

მოსწავლეებმა ხელახლა უნდა წაიკითხონ თავისი შენიშვნები და  "კორნელის გრაფაში" გაკეთებულ პირველად კომენტარებს დაურთონ მეორეული, უკვე ემოციური კომენტარები და შესწორებები. ამით შეავსებენ გრაფის მეორე ნაწილს.

ამ სტრატეგიის შესრულებას, როგორც წესი, მოსდევს მოსწავლეთა შორის აზრის გაზიარება და საკლასო დისკუსია.

და ბოლოს  --რეფლექსიის დროს   მოსწავლეები ავსებენ  ცხრილის : ვიცი, მინდა  გავიგო,    რა გავიგე   მესამე გრაფას------  რა გავიგე

რომელია სწორი: რაგბის ვთამაშობ თუ რაგბს ვთამაშობ? – ფუძის კვეცა გრამატიკულ ცნობარში

რომელი ხმოვნები იკვეცება და რომელ ბრუნვაში ხდება ფუძის კვეცა? რომელია სწორი – კაფეს თუ კაფის? იუბილის თუ იუბილეს? ცისარტყელას თუ ცისარტყელის? ალაბამას თუ ალაბამის? ცნობარში მოკლედ, მარტივად და გასაგებადაა ჩამოყალიბებული კვეცასთან დაკავშირებული ყველა ძირითადი საკითხი.

წესი: ფუძის ბოლო ხმოვნის დაკარგვას კვეცა ეწოდება.

იკვეცება ე და ა ხმოვანი მხოლობითი რიცხვის ორ ბრუნვაში – ნათესაობითსა და მოქმედებითში.

ა-ზე დაბოლოებული სახელები ებ-იან მრავლობითში ყველა ბრუნვაში იკვეცება, ე-ზე დაბოლოებული – არა!

კვეცადია

არსებითები, ზედსართავები, რიცხვითები და საწყისები, რომელთა ფუძე  ე და ა ხმოვანზე ბოლოვდება.

იკვეცება ა-სა და ე-ზე დაბოლოებული გეოგრაფიული სახელებიც;

სწორია: ჯორჯია-ჯორჯიის, ალაბამა-ალაბამის, რაჭა-რაჭის, აჭარა-აჭარის…

გამონაკლისი:

ა ფუძიანი საზოგადო სახელებიდან არ იკვეცება ის სახელები, სადაც ა მაწარმოებელია: დედოფალა, ცისარტყელა, წითელა, ნიბლია, ჭრიჭინა…

სწორია: ცისარტყელას ფერები; ნიბლიას ფრთები; ჭრიჭინას ჭრიჭინი

არ იკვეცება უცხო ენებიდან შემოსული ე-ზე დაბოლოებული საზოგადო სახელები: ტირე, იუბილე, ატელიე, ჟელე, კაფე და ა.შ.

სწორია: იუბილეს შესახებ; კაფეს გვერდით; ატელიეს კარი

უკვეცელია:

·         ო, უ და ი-ზე დაბოლოებული

გამონაკლისი – ღვინო. (ნათესაობითში: ღვინის, მოქმედებითში: ღვინით)

·         ნათესაური დამოკიდებულების გამომხატველი საზოგადო სახელები, თუ მათ საკუთარი სახელის მნიშვნელობით ვიყენებთ:

თუ იგულისხმება საკუთარი დედა, მამა, ბებია, ბაბუა – არ ვკვეცთ.

თუ ზოგადად, დედა – ვკვეცთ.

სწორია: მამას კაბინეტი დავალაგე ( მთქმელი გულისხმობს საკუთარ მამას);

მამის ამაგი ფასდაუდებელია ( მთქმელი გულისხმობს ზოგადად – მამას);

·         კნინობით-ალერსობითი მაწარმოებლები, რომლებიც სახელებს დაერთვის, მხოლობითში უკვეცელია, მრავლობითში – კვეცადი;

სწორია: დათუნასი, დათუნიათი, ჩიტუნასი, ჩიტუნიასი;

დათუნიები, ჩიტუნები…

·         ადამიანთა საკუთარი სახელები უკვეცელია;

გახსოვდეთ:

უცხო გეოგრაფიული სახელები, რომლებიც ორიგინალის ენაზე ი-ზე ბოლოვდებიან, ქართულად გადმოცემისას ფუძისეულ ი-ს ინარჩუნებენ;

სწორია: დელი – დელიში, ჰელსინკი – ჰელსინკიში

უცხო ენიდან დამკვიდრებული სიტყვები:ტაქსი და რაგბი ი-ხმოვანს არ მოიკვეცენ ბრუნვის ნიშნის ან თანდებულის დართვის დროს;

სწორია: ტაქსი-ტაქსიში, ტაქსიმ; რაგბი – რაგბის ვთამაშობ, რაგბიში მოვიგეთ;

სწორია – ცისარტყელას ფერები და არა ცისარტყელის ფერები; ჯორჯიის შტატი და არა ჯორჯიას შტატი; ტაქსიში ვჯდები და არა ტაქსში ვჯდები; რაგბის ვთამაშობ და არა რაგბს ვთამაშობ; ჭრიჭინას ხმა და არა ჭრიჭინის ხმა.

ქართული ისტორიული პროზა (კლასგარეშე საკითხავი)

1.      ოთარ ჭილაძე-გზაზე ერთი კაცი მიდოდა
2.       ნანული ბორცვაძე - და იქმნა ერთი
3.      ქართლოს კასრაძე - ფარნავაზი
4.       ლევან გოთუა - მითრიდატე
5.      გიორგი მაისურაძე - კეცაპი და ჯვარი
6.      დავით კასრაძე - იბერიის დედოფალი
7.      როსტომ ბეჟანიშვილი - ზოდიაქოს ნიშანი
8.      ვასილ ბარნოვი - არმაზის მსხვრევა
9.      ვასილ ბარნოვი - ხაზართა სარძლო
10.  ნოდარ წულეისკირი - ღვაწლი და წამება აბოსი და იოანესი
11.  გივი მაღულარია - რამეთუ ეწოდა ზარზმა
12.  კონსტანტინე გამსახურდია - დიდოსტატის მარჯვენა
13.  კონსტანტინე გამსახურდია - დავით აღმაშენებელი
14.  შალვა დადიანი  - უბედური რუსი
15.  გრიგოლ აბაშიძე - ლაშარელა
16.  გრიგოლ აბაშიძე - დიდი ღამე
17.  გრიგოლ აბაშიძე - ცოტნე ანუ ქართველთა დაცემა და ამაღლება
18.  ვასილ ბარნოვი - თამარ მრწემი
19.  ვასილ ბარნოვი -ნათელმოსილნი
20.  ვასილ ბარნოვი - ნათელმოსილნი
21.  ვასილ ბარნოვი -რაინდი სული
22.  ვასილ ბარნოვი - დედოფალი ბიზანტიისა
23.  ლევან გოთუა - სიბრძნე სიკვდილისა
24.  ლევან გოთუა - გელიყარის გაზაფხული
25.  გივი მაღულარია - მეამბოხენი
26.  ლევან გოთუა -გმირთა ვარამი
27.  რომან ქვარიანი - დიდი მოურავი
28.  ლევან გოთუა - სახიფათო სიყვარული
29.  აკაკი წერეთელი - ბაში აჩუკი
30.  მიხეილ კეკელიძე - ბრწყინვალე ვარსკლავის მაძიებელნი
31.  მიხეილ კეკელიძე - ჯვარცმული ქვეყანა
32.  გიორგი ზედგინიძე - დედის ტაძარი
33.  გიორგი ზედგინიძე - გატეხილი ხიდი
34.  აკაკი ბელიაშვილი - თავგადასავალი ბესიკ გაბაშვილისა
35.  რევაზ ჯაფარიძე - მძიმე ჯვარი
36.  ლევან გოთუა - კრწანისის სევდა
37.  ლევან გოთუა -მუმლი მუხასა
38.  დავით კასრაძე - ერეკლეს ხმალი
39.  მიხეილ ჯავახიშვილი - არსენა მარაბდელი
40.  სერგი ჭილაია -ეკატერინე ჭავჭავაძე
41.  ფუცუ დგებუაძე - ფულარია - ოქროს ბეჭედი
42.  აკაკი გელოვანი- სვეტი ნათლისა
43.  კლავდია დევდარიანი - სიჭაბუკე პოეტისა
44.  ლევან სანიკიძე- დედა ისტორია
45.  ლევან სანიკიძე- უქარქაშო ხმლები

შეფასების რუბრიკები

                შემაჯამებელი სამუშაოს შეფასების სქემა ზეპირმეტყველებაში

	ქულები
პირობასთან შესაბამისობა
იცავს დროის ლიმიტს	0–1
იცავს პირობის შინაარსობრივ მოთხოვნებს (მოსაზრება, არგუმენტები, დასკვნა)	0–0,5_1
კომუნიკაციური უნარ–ჩვევები
გასაგებად აყალიბებს მოსაზრებას და თანმიმდევრულად ავითარებს მას	0–1–2
მოჰყავს ადეკვატური არგუმენტები და მაგალითები	0–1–2
გამოაქვს ადეკვატური დასკვნები	0–1
ენობრივი უნარ–ჩვევები
ადეკვატურად იყენებს ზეპირი მსჯელობისთვის დამახასიათებელ არავერბალურ საშუალებებს (მაგ.ჟესტიკულაციას,ინტერვალს საუბარში,ხმის სხვადასხვა დონეს)	0–1
იყენებს მსჯელობითი ტექსტისათვის დამახასიათებელ ენობრივ–გრამატიკულ ფორმებსა და ენობრივ კონსტრუქციებს(მაგ.განკერძოებულ სიტყვებს,გამოთქმებს,ჩართულს,პირობით–შედოგობით კონსტრუქციას და ა.შ)	0–1
შემოქმედებითი უნარ–ჩვევები
აქვს საინტერესო მოსაზრებები,მოჰყავს ორიგინალური არგუმენტები,მაგალითები	0–1
ქულათა მაქსიმალური რაოდენობაა 10

                     პრეზენტაციის შეფასების რუბრიკა

პასუხობს თემას	1
ფლობს აუდიტორიას (იყენებს მიმიკას, ჟესტიკულაციას, ინტონაციას)	2
საუბრობს გამართულაი ენით და იყენებს შესაბამის ტერმინოლოგიას	2
იყენებს განსხვავებულ წყაროებს	2
დარებს მოვლენებს, ფაქტებს, საგნებს	1
იყენებს თვალსაჩინოებას	1
იცავს დროის ლიმიტს	1

დისკუსიის შეფასების რუბრიკა

მკაფიოდ და გასაგებად აყალიბებს აზრს	2
მსჯელობს არგუმენტირებულად	2
აკეთებს დასკვნებს	2
იყენებს არავერბალური კომუნიკაციის ფორმებს (თვალით,ჟესტებით, ხმით)	2
კორექტულია ოპონენტის მიმართ, ისმენს და კონსტრუქციულად პასუხობს განსხვავებულ აზრს	2

დისკუსიის შეფასების რუბრიკა

მკაფიოდ და გასაგებად აყალიბებს აზრს	2
მსჯელობს არგუმენტირებულად	2
აკეთებს დასკვნებს	2
იყენებს არავერბალური კომუნიკაციის ფორმებს (თვალით,ჟესტებით, ხმით)	2
კორექტულია ოპონენტის მიმართ, ისმენს და კონსტრუქციულად პასუხობს განსხვავებულ აზრს	2

ექსპერიმენტის შეფასების რუბრიკა

განსაზღვრავს კვლევის მიზანს	2
ატარებს/გეგმავს ექსპერიმენტს	1
გამოთქვამს შედეგის ვარაუდს	1
აღწერს კვლევის მიმდინარეობას, ეტაპებს	1
აღრიცხავს და აანალიზებს მონაცემებს	2
მსჯელობს ექსპერიმენტის შედეგზე, აკეთებს დასკვნებს	2
იცავს უსაფრთხოების ნორმებს	1